Nikea, bugün Marmara Denizi’nin doğu yakasında yer alan İznik ilçesinin Bizans İmparatorluğu dönemindeki ismidir.
İznik Kuşatması, Kudüs’ü Müslümanlardan geri almak için başlatılan Haçlı seferine katılan ülkeler ve Bizans İmparatorluğu tarafından Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti İznik’e karşı yapılmış kuşatmaya verilen addır.
Selçuklular XI. yüzyılın sonlarında Bizans içlerine kadar yürüdüler. Kutalmışoğlu Süleyman Şah, 1075 tarihinde Nicaea’yı aldı ve 1080 yılında Selçuklu devletinin başkenti yaptı. Adını da Nicaea’nın izi anlamında “İznik” olarak değiştirdi.
Böylece İznik, Anadolu’da ilk Türk başkenti oldu. 600.000 kişilik I. Haçlı Ordusu Godefroy De Bouillon’un başkomutanlığında 1097 mayısında İznik’i kuşattı. Çetin savaşlardan sonra Türkler 1097 haziranında şehri Bizanslılara teslim ederek yağmalanmasını önlediler.
İlk defa haçlılar 1096 yılında şehri geri almak için saldırsalar da, Selçuklu güçleri tarafından mağlub edildikden sonra geri çekilmiştiler.
İkinci kez haçlılar İznik saldırısını 1097 yılında gerçekleştirdiler. Şehri kurtarmak için Konya’dan İznik’e gelen I. Kılıç Arslan, mücadele sonunda şehri boşaltmak zorunda kaldı.
Şehri kaybeden Anadolu Selçuklu Devleti, başkentini İznik’ten Konya’ya taşımak zorunda kaldı. Şehir tekrar Bizans hakimiyetine girdi. Haçlılar Kudüs’e Anadolu’dan ilerlemeye devam etti.